Verdienen met de ‘black box’ – Uitgebreide functionaliteit boordcomputers levert geld op
Sinds de opkomst van mobiele datacommunicatie neemt de inzet van boordcomputers jaarlijks met ongeveer 2 procent toe. Inmiddels maakt zo’n 23 procent van de transporteurs in ons land gebruik van een ‘black box’ voor ritregistratie, plaatsbepaling en communicatie, zo blijkt uit de TLN ICT-enquête 2007. Ook qua functionaliteit ontwikkelt de boordcomputer zich sterk. De aanbieders zetten hierbij vooral in op kostenbesparing door actuele informatie.
De huidige generatie boordcomputers wordt gekenmerkt door moderne hard- en software, die goed met andere systemen communiceren en combineren. Dat wordt dan ook volop gedaan, zodat met een boordcomputer echt kosten bespaard kunnen worden. Bekende voorbeelden hiervan zijn een geautomatiseerde urenverwerking en meer rust op de planning, plus lagere communicatiekosten dankzij het elektronisch uitwisselen van berichten met de chauffeurs en het kunnen volgen van de wagens en status van zendingen die onderweg zijn.
Aan deze ‘traditionele’ functies zijn en worden allerlei nieuwe mogelijkheden toegevoegd. Al wat langer bestaand is het op afstand bewaken van de condities in de laadruimte, zoals temperatuur, druk en vloeistofniveau, via sensoren die in verbinding staan met de boordcomputer.
Steeds breder toegepast wordt ook het realtime plannen. Hierbij komt positie- en statusinformatie vanuit de auto’s rechtstreeks binnen in een ritplanningssysteem. Dit rekent op basis van deze actuele info de planning steeds opnieuw door en meldt verwachte knelpunten op het planbord, zodat de planner tijdig kan bijsturen.
Een andere mogelijkheid waarmee discussie met de klant en onnodige kosten zijn te voorkomen, is het ordergerelateerd registreren van gegevens als laad- en lostijden. De chauffeur krijgt dan bij elke opdracht ook het ordernummer binnen op de boordcomputer, waarna per order de bijbehorende informatie, zoals de begin- en eindtijden van het laden/lossen, wordt vastgelegd. Deze informatie wordt vervolgens in het TMS verwerkt, zodat de laad- en lostijden per klant getoond en eventueel doorberekend kunnen worden.
Navigatie
Een recente en veelgebruikte ontwikkeling is navigatie op de boordcomputer. Nagenoeg alle aanbieders hebben er inmiddels voor gezorgd dat er een navigatiesysteem op hun boordcomputer draait, zodat hiervoor geen apart ‘kastje’ meer nodig is. Praktisch is ook dat de adressen die vanaf kantoor zijn doorgestuurd, meteen door het navigatiesysteem worden herkend en dus niet meer door de chauffeur ingevoerd hoeven worden. Wel is het aan te bevelen de navigatie voor aanschaf te testen omdat de performance in sommige gevallen achterblijft bij die van een stand-alone systeem zoals TomTom.
Naast de routenavigatie kunnen via het display van de boordcomputer vaak ook de beelden van achteruitrij- en dodehoekcamera’s worden bekeken.
Een functie die veel boordcomputersystemen inmiddels ook kennen, is geofencing, ofwel gebiedsbewaking. Hierbij kan op de kaart een gebied worden gemarkeerd, waarna de boordcomputer automatisch een bericht verstuurt als een wagen deze zone in- of uitrijdt. Dit bijvoorbeeld ter bewaking van waardevolle lading of om de klant te kunnen waarschuwen dat de auto binnen een bepaalde tijd aankomt.
CANbus-koppeling
Ontwikkelingen waar alle aanbieders zich nog volop mee bezighouden, zijn de interfaces met de FMS/CANbus en digitale tachograaf. Bij de CANbus-koppeling ligt de nadruk op de weergave van het brandstofverbruik en de rijstijl van de chauffeur, waar diverse leveranciers steeds verfijndere rapportages van maken. Vooral de truckfabrikanten leveren gedetailleerde CANbus-rapporten, waarmee chauffeurs op allerlei punten zijn te beoordelen zodat verbeteringen op het gebied van verbruik, CO2-uitstoot en materiaalgebruik doorgevoerd kunnen worden.
Nieuw is ook dat de boordcomputer kan worden gebruikt om het brandstofniveau in de tank te bewaken. Hierbij stuurt het systeem een alarmmelding naar kantoor als het brandstofniveau in een kort tijdsbestek drastisch daalt, wat kan wijzen op diefstal. Ook het onnodig tanken buiten de eigen pomp kan hiermee beperkt worden.
Digitach
De ontwikkelingen rondom de digitale tachograaf zijn tweeledig. Allereerst heeft een aantal leveranciers sinds kort een koppeling met de digitale tachograaf om de chauffeurskaart onderweg uit te lezen. Dit gebeurt via het inpluggen van een kabeltje of uitwisselen van de chauffeurskaart, waarna de tachodata via de boordcomputer naar kantoor worden verstuurd zodat de chauffeur hiervoor niet meer op de thuisbasis hoeft te komen. Ook wordt inmiddels gewerkt aan de mogelijkheid om het massageheugen van de tachograaf via de boordcomputer uit te lezen. Deze ontwikkelingen verlopen nog relatief moeizaam vanwege onduidelijkheden in de wetgeving rondom de digitale tachograaf.
Daarnaast houdt een groeiend aantal boordcomputers rekening met de nieuwe Europese rij- en werktijdenregeling (561/06), die via de digitale tachograaf nauwkeurig kan worden gecontroleerd. Steeds meer boordcomputers waarschuwen als overschrijding van de toegestane werk-/rijtijd dreigt of als de rusttijd niet geldig is. Dit natuurlijk om hoge boetes te voorkomen. Het mooiste is als niet alleen de chauffeur maar ook de planner zicht heeft op de actuele (en resterende) werk- en rusttijden, zodat waar nodig opdrachten aangepast kunnen worden.
De koppelingen met de CANbus en de digitale tachograaf maken het overigens ook mogelijk dat boordcomputers die zonder tussenkomst van de chauffeur gegevens registreren, zoals C-Track, Qualcomm OmniOne en Scania Communicator, naast de ritgegevens nu ook voertuiggerelateerde informatie en (tacho)uren vastleggen en verwerken.
Klant kijkt mee
Een trend die zich momenteel ook op boordcomputergebied duidelijk aftekent, is het aanbieden van de software via internet. Hierbij wordt de kantoorsoftware van het boordcomputersysteem niet langer aangeschaft en geïnstalleerd op de eigen server, maar gehuurd van de aanbieder. Dit heeft diverse voordelen. Zo kan de planner vanaf elke werkplek met internetaansluiting – ook thuis – met het boordcomputersysteem werken en is er voor deze software geen systeembeheer meer nodig.
Daarnaast biedt een internetoplossing meer mogelijkheden om klanten te laten ‘meekijken’ of zelfs te communiceren met de chauffeurs. Dit wordt gerealiseerd via een eigen login voor de klant, waarbij de vervoerder/logistiek dienstverlener overigens wel zelf kan bepalen wat een klant mag zien en/of doen.
Subcontractors
Helemaal nieuw is de mogelijkheid om subcontractors binnen het boordcomputersysteem op te nemen zonder een boordcomputer voor hen aan te hoeven schaffen. Door het voortschrijden van de mobiele telefoontechniek bieden enkele aanbieders een betaalbare oplossing met een stukje eigen software voor bijvoorbeeld een smartphone, waarmee charters op vergelijkbare manier als de eigen chauffeurs met de planning kunnen communiceren. Op de BedrijfsautoRAI in oktober dit jaar konden CarrierWeb en Qualcomm al zo’n oplossing laten zien, terwijl GreenCat binnenkort een charteroplossing introduceert, die is gebaseerd op de oplossing van Prometheus.
Nieuw is verder het koppelen van de boordcomputer met mobiele apparatuur, zoals een handheld terminal om barcodes mee te scannen of de ontvanger digitaal te laten tekenen. Voor transporteurs die alleen geïnteresseerd zijn in het volgen van zendingen en een digitale POD zijn er overigens ook oplossingen met alleen een handheld terminal, voorzien van een geïntegreerde scanner, GPS-plaatsbepaling, GPRS-modem en navigatie. Com-Unit gebruikt deze toepassing zelfs als uitgangspunt voor haar boordcomputeroplossing.
Verschillen
In grote lijnen komt de functionaliteit van de huidige boordcomputers overeen, maar uiteraard zijn er ook onderlinge verschillen. Elke aanbieder heeft zo zijn specifieke functies en handigheden. Voorafgaand aan de aanschaf is een ‘rondje boordcomputerleveranciers’ daarom zeker de moeite waard, zowel om de mogelijkheden en de kosten in kaart te brengen als te bekijken met welke leverancier het goed ‘klikt’.
De kosten voor een boordcomputersysteem bestaan naast de aanschaf van de voertuigunit uit de aanschaf/huur van de software, het ontwikkelen van de interfaces met andere systemen, de mobiele datacommunicatie en een servicecontract. Is er sprake van een afweging tussen de aanschaf of huur van de software, dan is het van belang vooraf goed door te rekenen welk van beide qua kosten interessanter is. Interfaces worden meestal op uurtariefbasis in rekening gebracht, terwijl de softwarehuur en communicatiekosten vaak worden aangeboden tegen een ‘flat fee’, ofwel een vast bedrag per auto per maand.
Lees ook:
Veel te kiezen op markt boordcomputers
Leveranciers boordcomputersystemen
