Waar de invoering van zero-emissiezones (ZE-zones) vooraf vooral werd geassocieerd met onrust en onzekerheid, laat de dagelijkse praktijk een ander beeld zien. Volgens het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat verloopt de invoering “rustig en stabiel”. Dat blijkt uit de vijfde tweemaandelijkse monitoringsbrief over de maanden augustus, september en oktober 2025
Vooral voor gebruikers van bestelauto’s zijn de cijfers relevant. Tussen de 96,5 en 99,8 procent van alle bestel- en vrachtautopassages in ZE-zones voldoet inmiddels aan de toelatingseisen. Inclusief geldige ontheffingen ligt de daadwerkelijke naleving nog hoger. Sinds juli 2025 is in de meeste gemeenten de waarschuwingsfase voorbij en wordt actief gehandhaafd, maar van massale boetes is geen sprake. Ondernemers passen hun inzet zichtbaar aan.
Een belangrijk instrument daarbij is het Centraal Loket Ontheffingen, waar ondernemers sinds juli 2024 terechtkunnen. Tot en met oktober 2025 zijn 5.586 aanvragen voor langdurige ontheffingen ingediend. Van de afgehandelde aanvragen werd 89 procent toegekend; slechts 2 procent werd afgewezen. De grootste groep aanvragen komt voort uit particulier gebruik van bedrijfs- en bestelauto’s (50 procent). Daarnaast spelen het ontbreken van emissievrije alternatieven, aangepaste voertuigen vanwege een handicap en bedrijfseconomische omstandigheden een duidelijke rol .
Ook dagontheffingen worden vaker aangevraagd, vooral sinds de actieve handhaving is gestart. Dat wijst erop dat veel ondernemers nog in een overgangsfase zitten, waarin flexibiliteit nodig blijft. Tegelijkertijd neemt de informatiebehoefte af. Het aantal bezoekers en vragen via OpwegnaarZES.nl daalt sinds begin 2025, een indicatie dat de regels beter worden begrepen en toegepast.
Politiek gezien heeft dit gevolgen. De motie-Heutink, die opriep tot het pauzeren van nieuwe ZE-zones, is door het kabinet feitelijk afgedaan. Volgens de staatssecretaris werkt het systeem en ligt de keuze bij gemeenten. Wel wordt het beleid verder aangescherpt: per 1 januari 2026 krijgen ontheffingen voor netcongestie en bedrijfseconomische redenen landelijke geldigheid en komt er een nieuw verkeersbord om verwarring te voorkomen.
Voor gebruikers van bestelauto’s blijft de overstap naar emissievrij rijden een flinke opgave, mede door netcongestie en levertijden. Maar de ZE-zones zelf blijken in de praktijk minder ontwrichtend dan het debat deed vermoeden.
